Przepisy ustawy o rachunkowości nakładają na członków zarządu spółki obowiązek sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego, nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia bilansowego. Dla większości jednostek objętych obowiązkiem sporządzenia sprawozdania finansowego termin ten wypada na dzień 31 marca 2020 roku a to z uwagi na pokrycie roku bilansowego z rokiem kalendarzowy. Dodatkowo, w tym samym czasie zarząd zobowiązany jest do sporządzenia sprawozdania z działalności reprezentowanej spółki. Niezależnie w przypadkach wskazanych w ustawie, sprawozdanie finansowe musi zostać poddane badaniu przez niezależną firmę audytorską.

 

 

Zazwyczaj ogół ww. czynności, w tym w szczególności zachowanie terminów w podejmowanych działaniach, skutkował wzmożoną intensywnością pracy przez podmioty działające na rynku krajowym. Natomiast w obliczu obecnie ogłoszonej pandemii koronawirusa (COVID-19) dotrzymanie ustawowych terminów wydaje się niewykonalne. Zarządy spółek w znacznie większym stopniu angażują się w bieżące funkcjonowanie prowadzonych podmiotów, w tym rozwiązywanie pojawiających się problemów z ciągłością prowadzonej działalności, aniżeli w wypełnianie obowiązków sprawozdawczych. Podobnie dostępna kadra pracowników została znacznie ograniczona lub też oddelegowana do pracy zdalnej. Nie należy również zapominać o ograniczeniach w poruszaniu się pomiędzy poszczególnymi krajami. Na podstawie art. art. 46 ust 4 pkt 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi zamknięte zostały granice kraju dla osób nieposiadających obywatelstwa polskiego.

 

Rozwiązanie powyższego problemu, pośrednio znalazło się w przygotowanym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

 

W art. 15zze projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, w ramach tarczy antykryzysowej, wskazano, że w przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (a który to stan został ogłoszony w dniu 20 marca 2020 roku) minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia, może określić inne terminy wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji, o których mowa w ustawie o rachunkowości oraz w ustawie o finansach publicznych a także w aktach wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

 

 

 

Zgodnie z założeniami, przepisy ustawy mają wejść w życie w dniu następującym pod dniu jego ogłoszenia. Z wypowiedzi medialnych wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasina wynika, że ustawa może wejść w życie w ciągu najbliższych dni.  Niemniej nadal do rozwiązania zaistniałego problemu niezbędnym jest wydanie przez ministra finansów rozporządzenia, w którym wskazany zostanie nowy termin sporządzenia i podpisania sprawozdania finansowego oraz jego przekazania do Repozytorium Dokumentów Finansowych.

 

 

Innymi słowy tarcza antykryzysowa, biorąc pod uwagę udostępniony projekt ustawy, nie będzie regulowała w swojej treści przesunięcia terminu sporządzenia i podpisania sprawozdania finansowego spółki w związku z koronawirusem. Dopiero rozporządzenie wydane na podstawie w/w ustawy ustanowi nowe terminy sporządzenia i podpisania sprawozdania finansowego.

 

Z punktu widzenia obecnie obowiązujących regulacji prawnych, rozwiązanie powyższego problemu pozostaje kwestią bardzo istotną. Zgodnie z treścią art. 77 ustawy o rachunkowości w zw. z art. 33 kodeksu karnego za niesporządzenie w terminie sprawozdania finansowego, w tym jego niepodpisanie grozi grzywna w przedziale od 100,00 złotych do 1.080.000,00 złotych lub też kara pozbawienia wolności albo obie te kary łącznie.

 

Przy okazji zwrócić uwagę należy, że od tego roku, zgodnie z treścią art. 49 ust. 7 ustawy o rachunkowości, sprawozdanie z działalności jednostki sporządza się w postaci elektronicznej oraz opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Powyższe stanowi zmianę w dotychczasowym, mniej sformalizowanym sposobie sporządzania sprawozdania z działalności jednostki (sprawozdania zarządu), które to mogło być przygotowane w tradycyjnej papierowej formie.  

 

 

 

 

Autorzy:
1. radca prawny Adrian Achtelik
2. prawnik Daniel Piekarz