Mówi się głośno o zmianach w prawie pracy, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2017 roku. W istocie zmiany te w znacznej mierze dotyczyły regulacji zawartych w Kodeksie cywilnym, tj. zasad wynagradzania osób pracujących na podstawie umowy zlecenia (art. 734 Kodeksu cywilnego i nast.) bądź umowy o świadczenie usług (art. 750 Kodeksu cywilnego).
Powyższe zmiany, chociaż dotyczą bezpośrednio umów o charakterze cywilnoprawnym, uregulowanych kompleksowo właśnie w Kodeksie cywilnym, zostały wprowadzone ustawą z dnia 22 lipca 2016 roku o zmianie ustawy o minimalnym wynagradzaniu za pracę oraz niektórych innych ustaw.
Co istotne, opisane poniżej regulacje dotyczą wyłącznie umów zawartych pomiędzy przedsiębiorcą a osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej i osobami prowadzącymi wprawdzie działalność gospodarczą, lecz niezatrudniającymi pracowników (tzw. samozatrudnienie).
Przechodząc do meritum - od stycznia, zleceniodawcy obowiązani są zapłacić zleceniobiorcom minimum 13 zł brutto za każdą godzinę wykonywania zlecenia. Z powyższego obowiązku wynika także inny, ściśle z nim skorelowany - obowiązek ewidencjonowania czasu wykonywania zlecenia.
Ustawodawca nie rozstrzygnął w żaden sposób w jaki sposób strony umowy zlecenia bądź umowy o świadczenie usług mają ewidencjonować czas wykonywania zlecenia, pozostawiając tę kwestię swobodnej regulacji stron. Oznacza to, że zleceniobiorca może w dowolny sposób (zaaprobowany przez zleceniodawcę) wykazać liczbę przepracowanych w ramach umowy godzin i na tej podstawie przeprowadzić wzajemne rozliczenia.
Przykładowo więc, dopuszczalne jest rozliczanie się stron w oparciu o przedłożoną zleceniodawcy przez zleceniobiorcę kartę ewidencji pracy, bądź też na podstawie złożonego zleceniodawcy oświadczenia o liczbie przepracowanych danego miesiąca godzin. Sposób prowadzenia ewidencji czasu wykonywania zlecenia, powinien być jednak precyzyjnie określony w każdej umowie, celem uniknięcia niepotrzebnych nieporozumień i kwestionow
Z powyższego nie wynika bynajmniej, by strony umowy zlecenia (umowy o świadczenie usług), musiały przyjąć w umowie godzinowy sposób rozliczeń. Wynagrodzenie może być określone w dowolny sposób, także poprzez wskazanie przysługującego zleceniobiorcy ryczałtowej kwoty wynagrodzenia za wykonany przedmiot zlecenia (np. za prowadzenie księgowości, czy też pozycjonowanie strony internetowej). W przypadku jednak, gdy okaże się, że określone wynagrodzenie w danym miesiącu nie zapewnia zleceniobiorcy otrzymania minimalnego godzinnego wynagrodzenia w wysokości 13 zł, zleceniodawca obowiązany jest dopłacić zleceniobiorcy różnicę kwoty określonej w umowie i kwoty wynikającej z pomnożenia liczby godzin wykonywania zlecenia przez minimalną stawkę 13 zł.
Kolejną istotną zmianą obowiązującą od początku bieżącego roku, jest obowiązek rozliczania się przez strony umowy zlecenia przynajmniej raz w miesiącu (gdy umowa jest zawarta na okres dłuższy niż miesiąc). Regulacja ta stanowi wyłom od obecnie obowiązującej zasady określonej w art. 744 Kodeksu cywilnego zgodnie z którą, jeśli strony nie postanowiły inaczej, wynagrodzenie należy się zleceniobiorcy dopiero po wykonaniu zlecenia.
Co ważne, zleceniobiorca nie może zrzec się wynagrodzenia wynikającego z obowiązującej go stawki minimalnej.
Ustawodawca przewidział w art. 8d ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, szereg wyłączeń spod omawianych regulacji. Zleceniodawca nie będzie więc musiał płacić wynagrodzenia w kwocie 13 zł brutto za godzinę w przypadku, gdy strony w umowieokreśliły wyłącznie wynagrodzenie prowizyjne, a o miejscy i czasie wykonywania zlecenia (świadczenia usług), decyduje wyłącznie zleceniobiorca(art. 8d ust. 1 pkt 1)
Spod powyższych regulacji zostały także wyłączone usługi o charakterze opiekuńczo – wychowawczym. W skład ww. wchodzą między innymi usługi polegające na:
•sprawowaniu opieki nad grupą osób lub osobami podczas wypoczynków lub wycieczek;
•pełnieniu funkcji rodziny zastępczej;
•prowadzeniu rodzinnego domu dziecka;
•w przedmiocie pełnienia funkcji wychowawcy wyznaczonego do pomocy w kierowaniu placówką opiekuńczo-wychowawczą typu rodzinnego;
•opiece domowej nad osobą niepełnosprawną, przewlekle chorą lub w podeszłym wieku, gdy w związku z ich wykonywaniem osoba świadcząca usługi zamieszkuje wspólnie z podopiecznym w jego mieszkaniu lub domu.
Wraz z wprowadzeniem powyższych zmian, ustawodawca poszerzył kompetencje Państwowej Inspekcji Pracy. Przyznał jej bowiem kompetencje do kontrolowania przestrzegania przez zleceniodawców wyżej wymienionych postanowień. Wyposażył ją także w niezbędne narzędzia do egzekwowania prawa i karania przedsiębiorców. PIP może więc przeprowadzać kontrole przestrzegania przepisów o minimalnej stawce godzinowej, a także wydawać zleceniodawcom polecenia w przedmiocie wypłaty przysługującego zleceniobiorcom wynagrodzenia wynikającego z opisanych wyżej regulacji. Państwowa Inspekcja Pracy będzie mogła ukarać przedsiębiorcę grzywną w wysokości od 1.000 zł do 30.000 zł, w zależności od charakteru naruszeń.
Autorzy:
Radca Prawny Adrian Achtelik
Aplikant Adwokacki Adam Gebauer
