W czasie trwania epidemii i obowiązywania kolejnych tarcz antykryzysowych wiele przedsiębiorstw skorzystało ze zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne przez 3 miesiące, czy to w całości, czy to w 50%. Przedsiębiorcy oraz biura rachunkowe, analizując kryteria do skorzystania z tej formy pomocy, skupiali się przeważnie na liczbie zatrudnionych pracowników oraz datach prowadzenia działalności (podstawowe kryteria wskazane w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych).
W praktyce w trakcie wypełnianiu wniosku o zwolnienie ze składek ZUS w ramach tarczy antykryzysowej okazało się, że należy także wskazać informacje o sytuacji ekonomicznej podmiotu, któremu ma być udzielona pomoc publiczna, do której zgodnie z Komunikatem Komisji Europejskiej z 20 marca 2020 roku (2020/C 91 I/01) zostało zakwalifikowane zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Zgodnie z Komunikatem KE przyznanie tej pomocy przedsiębiorstwu jest dopuszczalne, jeżeli na koniec 2019 roku nie znajdowało się w trudnej sytuacji ekonomicznej w rozumieniu rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014. Zatem dodatkowym kryterium przyznania zwolnienia z ZUS było nieznajdowanie się w trudnej sytuacji ekonomicznej.
Przed wypełnieniem wniosku i staraniem się o zwolnienie ze składek ZUS stanął także jeden z klientów kancelarii prawnej, będący spółką kapitałową w rozumieniu kodeksu spółek handlowych (sp. z o.o.). Jak wiele spółek z sektora MŚP spółka ta posiadała minimalny kapitał zakładowy w wysokości 5.000 zł. Dodatkowo działała na rynku od 2018 roku, a w związku z rozwijającą się dopiero działalnością na koniec 2019 roku poniosła stratę w wysokości przekraczającej 50% kapitału zakładowego. We wniosku o zwolnienie ze składek ZUS fakt ten został odnotowany.
ZUS w opisanym przypadku odmówił prawa do zwolnienia ze składek ZUS za pracowników, powołując się na to, że spółka na koniec 2019 roku znajdowała się w trudnej sytuacji ekonomicznej w rozumieniu powołanego rozporządzenia, ponieważ zgodnie z nim przedsiębiorstwo będące spółką
z ograniczoną odpowiedzialnością, znajduje się w trudnej sytuacji m.in. jeżeli wysokość niepokrytej straty przewyższa 50% wysokości kapitału zarejestrowanego.
Decyzja odmowna została zaskarżona przez adwokatów naszej kancelarii prawnej do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy klientowi zostało przyznane zwolnienie ze składek ZUS za pracowników. Gdzie zatem organ rentowy popełnił błąd wydając decyzję odmawiającą prawa do zwolnienia ze składek ZUS?
Przy wydawaniu decyzji odmownej ZUS znacznie uprościł, a właściwie pominął część definicji „przedsiębiorstwa znajdującego się w trudnej sytuacji”, zawartej unijnym rozporządzeniu.
Zgodnie z dokładnym brzmieniem rozporządzenia, kryterium, że przedsiębiorstwo znajduje się w trudnej sytuacji, jeśli jego strata na koniec 2019 roku przekracza 50% kapitału zarejestrowanego, nie stosuje się do przedsiębiorstw należących do sektora MŚP, które istnieją krócej niż 3 lata.
Oznacza to, że jeżeli wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS lub przyznanie innej pomocy publicznej objętej Komunikatem składa przedsiębiorca z sektora MŚP istniejący której niż 3 lata, to niezależnie od wysokości poniesionej straty, pomoc taka powinna mu być przyznana, o ile:
- nie jest objęty postępowaniem upadłościowym i nie spełnia kryteriów, by zostać nim objętym na wniosek wierzycieli;
- nie otrzymał pomocy na ratowanie lub na restrukturyzację, która nie została spłacona i nie podlega nadal planowi restrukturyzacji.
Warto zauważyć, iż ma to ogromne znaczenie, szczególnie dla spółek kapitałowych o niewielkim, czy minimalnym kapitale zakładowym, gdzie nawet bardzo niewielka strata w stosunku do rozmiaru przedsiębiorstwa, uniemożliwiałaby skorzystanie z pomocy publicznej. Dla przykładu, w przypadku spółki o kapitale zakładowym 5.000 zł, strata w wysokości 2.501 zł uniemożliwiałaby skorzystanie ze zwolnienia ze składek ZUS przewidzianego w ramach Tarczy Antykryzysowej.
Powyższe stanowisko Prezesa ZUS jest oparte także na wyjaśnieniach Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumenta, który na podstawie wytycznych służb Komisji Europejskiej wskazał, że przesłanek wskazanych w art. 2 pkt 18 lit. a i b rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 (przesłanki odnoszące się do wysokości straty) nie bada się m.in. w przypadku MŚP, które istnieją krócej niż 3 lata.
W kontekście powyższego trzeba podkreślić, iż każdy przedsiębiorca znajdujący się w analogicznej sytuacji, jak opisana powyżej (MŚP istniejący której niż 3 lata), który otrzymał decyzję odmowną w sprawie zwolnienia ze składek ZUS lub udzielenia innej pomocy, powinien przeanalizować, czy organ udzielający tej pomocy prawidłowo zastosował kryteria oceny sytuacji ekonomicznej podmiotu, a w razie nieprawidłowości tej oceny, powinien skorzystać z przysługujących mu środków zaskarżenia
(od decyzji ZUS przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy).
W przypadku decyzji ZUS zamiast wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, na złożenie którego przepisy przewidują termin 14 dni, można złożyć bezpośrednio skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji, co może być istotne w przypadku, gdy pierwszy termin już minął.
Kancelaria Achtelik Siwka i Wspólnicy Adwokaci i Radcy Prawni z siedzibą w Katowicach świadczy kompleksową pomoc prawną dla firm, w tym w zakresie korzystania z form wsparcia przewidzianych dla przedsiębiorców w ramach tzw. tarcz antykryzysowych. Zapraszamy do kontaktu.
Chcesz wiedzieć więcej o naszym zespole?
