Do góry

Tarcza 4.0 – obniżenie wymiaru czasu pracy o 20%

10.07.2020 | Prawo w biznesie | Prawo w pracy

Tarcza antykryzysowa i obniżenie wymiaru etatu

Obniżenie etatu w związku z tarczą 4.0.

Tarcza antykryzysowa 4.0 – obniżenie wymiaru czasu pracy o 20%. Nowe uprawnienia pracodawców.

W przepisach tarczy antykryzysowej, 4.0. wprowadzono przepis, zgodnie z którym pracodawca, u którego wystąpił spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie wystąpienia COVID-19 i w związku z tym wystąpił istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, może:

  1. obniżyć wymiar czasu pracy pracownika maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu; W tym przypadku jednak wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika przed jego obniżeniem;
  2. objąć pracownika przestojem ekonomicznym. Pracownikowi objętemu przestojem ekonomicznym pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%, nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy.

Tarcza antykryzysowa 4.0. – obniżenie wymiaru czasu pracy o 20%, problemy praktyczne.

Zatem ustawodawca wprowadził następujące wymogi uprawniające pracodawcę do obniżenia etatu pracownikowi  o 20%:

  1. musi wystąpić spadek obrotów ze sprzedaży towarów i usług w następstwie wystąpienia COVID-19;
  2. w związku ze spadkiem obrotów wystąpić musi istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń.
    w związku z COVID-19.

Tarcza antykryzysowa 4.0. – istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń.

Przez istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń rozumie się zwiększenie ilorazu kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług z tego samego miesiąca kalendarzowego dowolnie wskazanego przez przedsiębiorcę i przypadającego od dnia 1 marca 2020 r. do dnia poprzedzającego skorzystanie przez pracodawcę z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, nie mniej niż o 5% w porównaniu do takiego ilorazu z miesiąca poprzedzającego (miesiąc bazowy); za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Zacznijmy od początku, rozkładając ten przepis tarczy antykryzysowej 4.0., na czynniki pierwsze. Aby ustalić powyższe wskaźniki, porównujemy dwa miesiące – jeden po drugim (np. maj do czerwca). Tak należy rozumieć miesiąc „poprzedzający”. Nie możemy porównać miesiąca maja np. z lutym pomimo tego, że oczywiście jest on przed miesiącem majem, ale nie jest poprzedzającym. Dla uniknięcia wątpliwości należy więc przyjąć, że chodzi o miesiąc „bezpośrednio poprzedzający”. Wbrew pozorom takie pytanie pojawia się bardzo często od Klientów naszej Kancelarii, stąd wydaje się, że warto o tym wspomnieć.

Pierwszy miesiąc brany do porównania musi przypadać w okresie  od 1 marca 2020 roku do dnia poprzedzającego skorzystanie przez pracodawcę z możliwości obniżenia etatu. Przyjmijmy więc, że pracodawca chce skorzystać z obniżenia etatu od 1 lipca 2020 roku, więc ten pierwszy miesiąc musi przypadać od 1 marca 2020 roku do dnia 30 czerwca 2020 roku. Drugi miesiąc jaki weźmiemy do porównania (bazowy) musi spełniać tylko jeden warunek tj. musi być miesiącem poprzedzającym. Tym samym skoro pierwszy miesiąc ma przypadać od 1 marca 2020 roku, to do porównania będziemy brać kolejno miesiące od lutego 2020 roku.

Reasumując, możemy porównywać  następujące okresy: luty do marca, marzec do kwietnia, kwiecień do maja, maj do czerwca, czerwiec do lipca.

Tarcza antykryzysowa 4.0 – ograniczenie w obniżeniu wymiaru czasu pracy o 20%.

Ważnym jest, że w miesiącu w którym nastąpi wzrost kosztów wynagrodzeń, wskaźnik ten musi przekraczać 0,3. Innymi słowy jeśli np. udział funduszu wynagrodzeń w sprzedaży w miesiącu kwietniu będzie wynosił 0,34 a w marcu 0,20 to wtedy jak najbardziej można badać czy mamy do czynienia ze wzrostem ilorazu co najmniej 5%. Jeśli natomiast w kwietniu dalej nie będzie to co najmniej 0,3, to wtedy chociażby wzrost kosztów wynosił 50% to i tak nie będziemy mogli obniżyć etatu. Ustawodawca wyszedł bowiem z założenia, że nawet jeśli nastąpił wzrost kosztów wynagrodzeń w sposób znaczny, ale dalej nie przekracza to wskaźnika 0,3 to znaczy się, że jeszcze „nie jest tak źle” i obniżać etatu nie można na tej podstawie.

Maksymalny okres stosowania obniżonego wymiaru czasu pracy, na podstawie przepisów Tarczy antykryzysowej 4.0.

Obniżenie czasu pracy o 20%, wg. przepisów tarczy antykryzysowej 4.0. może być stosowane przez maksymalnie 6 miesięcy licząc od miesiąca w którym iloraz wynosił będzie mniej niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego, ale nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Innymi słowy nawet jeśli iloraz nie będzie na to pozwalał to i tak nie można tego obniżenia etatu stosować dłużej niż 12 miesięcy od dnia gdy odwołają epidemię – to jest po prostu ostateczny termin możliwości stosowania obniżenia etatu.

Tarcza antykryzysowa 4.0  i przesunięcie terminu końcowego stosowania obniżonego wymiaru czasu pracy.

Cytowany wyżej przepisy znajdujący się w tarczy antykryzysowej 4.0 a dotyczący możliwości stosowania obniżonego wymiaru czasu pracy,  mówi wprost o dowolnie wskazanym miesiącu kalendarzowym.  Co więc w sytuacji gdy pracodawca porówna – przykładowo -  luty do marca i wskaźniki będą pozwalały na obniżenie wymiaru czasu pracy, a następnie w miesiącu kwietniu sytuacja ulegnie poprawie do tego stopnia, że iloraz będzie mniejszy niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego i dalej jeszcze w kolejnych miesiącach np. w maju sytuacja znów się pogorszy? W takim przypadku porównując miesiąc maj do miesiąca kwietnia, jeśli wskaźniki będą na to pozwalać, a obniżenia wymiaru czasu jeszcze nie dokonano to wówczas de facto okres stosowania obniżonego wymiaru czasu pracy będzie dłuższy.

Pracodawca bowiem będzie mógł stosować obniżenie wymiaru czasu pracy o 20% przez okres kolejnych 6 miesięcy od momentu kiedy wskaźniki (iloraz) znów (po raz kolejny) powróci do poziomu mniejszego. Innymi słowy mimo tego, że obniżenie wymiaru czasu pracy o 20% można było wdrożyć wcześniej (a tego nie zrobiono) to będzie można to uczynić po kolejnym spadku wskaźników. Wynika to z faktu, że pracodawca ma prawo wybrać dowolny miesiąc w okresie od 1 marca 2020 roku, który będzie porównywał z poprzednim miesiącem. 

W naszej ocenie jeśli w przedsiębiorstwie "działo się dobrze", wskutek pandemii sytuacja pogorszyła się, a następnie znów poprawiła i finalnie znów pogorszyła, to właśnie możemy wziąć pod uwagę to drugie pogorszenie sytuacji. Wydaje się, że ustawodawca uregulował kwestię obniżenia wymiaru czasu pracy o 20% w tarczy antykryzysowej 4.0. w taki sposób celowo, bowiem w okresie pandemii wahnięcia mogą być różne. Pracodawca nie do końca wie, że czego się może spodziewać w przyszłości, nawet mimo chwilowej poprawy wskaźników. Zapowiadane na jesień zintensyfikowanie ilości zachorowan i intensywności pandemii może kolejny raz zachwiać sprzedażą przedsiębiorców.

Jeśli jesteście Państwo zainteresowani pomocą naszej Kancelarii adwokackiej w Katowicach, zachęcamy do kontaktu. Nasza Kancelaria Prawna na bieżąco wspiera Klientów, przedsiębiorców w tym trudnym okresie pandemii. Monitorujemy stan prawny i udzielamy wyjaśnień, szukając rozwiązań przede wszystkim praktycznych. Jesteśmy do Państwa dyspozycji.

Obniżenie wymiaru czasu pracy o 20% aktualizacja i case study.

W ostatnim czasie zwrócił się do nas Klient z pytaniem, ile czasu, a w zasadzie do kiedy może być stosowany obniżony wymiar czasu pracy o 20%, na podstawie tarczy antykryzysowej 4.0. O tym uprawnieniu pisaliśmy już we wpisie powyżej. Natomiast poniżej przedstawiamy jego uzupełnienie i opis przypadku .

Sytuacja wyglądała tak, że na podstawie wspomnianej tarczy 4.0, Klient obniżył wymiar czasu pracy  w miesiącu kwietniu 2020 roku. Tutaj tylko trzeba przypomnieć, że zgodnie z przepisami tarczy antykryzysowej 4.0. jeśli nastąpił spadek przychodów i wystąpił przy tym istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, pracodawca mógł obniżyć wymiar czasu pracy pracownika maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu.

Tarcz antykryzysowa 4.0. – kiedy obniżenie wymiaru czasu pracy - przypomnienie.

Zgodnie z art. 15gb o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, przez istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń rozumie się zwiększenie ilorazu kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług z tego samego miesiąca kalendarzowego dowolnie wskazanego przez przedsiębiorcę i przypadającego od dnia 1 marca 2020 r. do dnia poprzedzającego skorzystanie przez pracodawcę z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, nie mniej niż o 5% w porównaniu do takiego ilorazu z miesiąca poprzedzającego (miesiąc bazowy).

Jak już także wskazywaliśmy obniżenie czasu pracy o 20%, mogło być stosowane przez maksymalnie 6 miesięcy licząc od miesiąca w którym iloraz wynosił będzie mniej niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego, ale nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Tarcza antykryzysowa 4.0. – obniżenie wymiaru czasu pracy, jakie wskaźniki brać pod uwagę.

W przypadku naszego Klienta, miesiącem bazowym był marzec 2020 roku. W marcu 2020 iloraz wynosił 0,5127. Termin 6 miesięcy należało więc liczyć od miesiąca, w którym iloraz wyniesie mniej niż 0,5383 (0,5127 x 105%). Koniecznym więc było - po obniżeniu wymiaru czasu pracy - monitorowanie miesięcznych ilorazów by ustalić, kiedy termin 6 miesięcy zacznie bieg.

W miesiącu wrześniu 2020 wskaźnik wyniósł 0,5056 – był więc mniejszy niż 0,5383, dlatego od tego momentu trzeba było rozpocząć liczenie terminu 6 miesięcy. Innymi słowy wskaźniki wróciły „do normy” w tym miesiącu (a precyzyjnie – iloraz, o którym mowa wyżej wyniósł mniej niż 105% miesiąca bazowego).

Tarcza antykryzysowa 4.0. – do kiedy pracodawca może stosować obniżenie wymiaru czasu pracy o 20%.

Zasadniczo zdawałoby się to proste - powinniśmy mieć na uwadze, że końcową datą możliwości stosowania obniżonego wymiaru jest upłynięcie okresu 6 miesięcy od miesiąca, w którym iloraz uległ zmniejszeniu do poziomu mniejszego niż 105% ilorazu z miesiąca bazowego.

Pojawia się natomiast pytanie czy w kontekście brzmienia przepisów ustawy, do okresu 6 miesięcy wliczać wrzesień 2020 roku, czyli miesiąc, w którym nastąpiła poprawa? Ustawodawca posłużył się sformułowaniem „w okresie do 6 miesięcy od miesiąca, w którym iloraz uległ zmniejszeniu…”, co nasuwa pytanie, czy do okresu 6 miesięcy wliczamy już wrzesień, czy dopiero październik 2020 roku. Naszym zdaniem, bezpieczniej - z punktu widzenia pracodawcy - będzie zastosowanie pierwszego wariantu i jednak wliczenie września 2020 roku (jako pierwszego miesiąca) do tych ww. 6 miesięcy (skoro w tym miesiącu zmniejszyło się „obciążenie wynagrodzeniem”). W efekcie więc należało przyjąć, że Klient będzie uprawniony korzystać w obniżonego wymiaru czasu pracy do końca lutego 2021 roku.

Co z ponownym (powtórnym) wzrostem obciążenia funduszu wynagrodzeń po wykorzystaniu okresu 6 miesięcy? Czy będzie można jeszcze raz obniżyć wymiar czasu pracy o 20%?

Regulacja jest niejasna. W przepisach ustawy nie znajdziemy odpowiedzi czy dopuszczalne jest ponowne porównanie miesięcy i - w przypadku ponownego wystąpienia istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń -  zastosowanie obniżonego wymiaru czasu pracy. W przypadku naszego Klienta byłoby to znów badanie wskaźników od marca 2021 roku. Ustawodawca, zdaje się, nie dopuszczał możliwości wystąpienia drugiej (trzeciej) fali epidemii i ponownego zwiększenia kosztów wynagrodzeń. Przepisy są w tej materii nieprecyzyjne i dopuszczają szerokie pole do interpretacji zarówno za jak i przeciw takiemu stanowisku.

Pytanie więc o to, czy obniżenie wymiaru czasu pracy będzie uprawnieniem jednorazowym (mimo przecież dalej obowiązującej regulacji ustawowej) czy też jednak nie. Część przepisów straciła moc w dniu 1 stycznia 2021 roku, kolejne zaś tracą moc w dniu 8 marca 2021 roku. Przepis zaś regulujący kwestię obniżenia czasu pracy (art. 15gb) pozostaje w mocy. Przepisy wprawdzie mówią o spadku przychodów w następstwie wystąpienia COVID-19 (co mogłoby wskazywać na możliwość ponownego wdrożenia obniżonego wymiaru czasu pracy, o ile jest to wynikiem COVID-19) to jednak wydaje się koniecznym pilne doprecyzowanie przedmiotowej regulacji, aby przedsiębiorcy – borykający się przecież w czasie pandemii COVID-19 z szeregiem różnych i dodatkowych problemów – mieli jasną i klarowną informację,co do obowiązujących ich przepisów. Zwłaszcza, że stanowisko organów właściwych dla oceny i kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy nie jest jasne.

Dziękujemy, że przeczytaliście Państwo powyższy wpis. Kancelaria Achtelik Siwka i Wspólnicy Adwokaci i Radcy Prawni sp.p. w Katowicach świadczy pomoc prawną na rzecz przedsiębiorców, dlatego zachęcamy do zapoznania się z naszymi specjalizacjami.


Wróć

Autorzy

Maciej Siwka
adwokat
doradca restrukturyzacyjny

  • bieżąca obsługa Klientów biznesowych Kancelarii
  • reprezentacja w toku kontroli podatkowych i celno-skarbowych
  • doradztwo w zakresie procesów upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorstw
  • optymalizacja prawna i podatkowa przedsiębiorstw
  • szkolenia i audyty z zakresu ochrony danych osobowych

Chcesz wiedzieć więcej o naszym zespole?

Sprawdź nasz zespół tutaj…

Czytaj też

Jak przekształcić prywatny podmiot leczniczy w spółkę z o.o.?

26.02.2024
Zgodnie z Ustawą o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 roku podmiotami leczniczymi są m.in. przedsiębiorcy zasadniczo we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej. To znaczy, że z tzw. prywatnymi podmiotami leczniczymi mamy do czynienia w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych, spółek cywilnych…

Wykreślenie podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego

08.02.2024
Obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego podlegają m.in. spółki, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie czy stowarzyszenia. W momencie w którym, z różnych przyczyn pojawia się dążenie do rozwiązania podmiotu uprzednio wpisanego do KRS-u, koniecznym jest podjęcie tematu wykreślenia tego podmiotu przez…

Zasady ustalania wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych

18.01.2024
Osoby świadczące pracę w podmiotach leczniczych są szczególną kategorią pracowników, których wynagrodzenie wcale nie musi być ustalane zgodnie z powszechnie wszystkim znaną Ustawą z dnia 10 października 2022 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Do niektórych pracowników podmiotów leczniczych może…