W ostatnim czasie doniesienia medialne donoszą o zwolnieniach grupowych w polskich zakładach pracy. Jak wynika z komunikatu Głównego Urzędu Statystycznego z końca marca bieżącego roku 159 firm zadeklarowało zwolnienie grupowe 17 tys. pracowników. Pracodawcy decydujący się na ten krok muszą pamiętać o zachowaniu szczególnej procedury, by prawidłowo i zgodnie z przepisami przeprowadzić ten proces w swojej firmie. Z problemem tym spotykają się często przedsiębiorcy w toku restrukturyzacji, ale także – jak w jednym z projektów jaki pilotowaliśmy – w przypadku połączenia spółek.
Dowiedz się więcej »połączenia i przejęcia spółek (M&A)
Zwolnienia grupowe to proces wymagający przestrzegania określonych przepisów prawa pracy. Warto zaznaczyć, że zwolnienia grupowe mają miejsce, gdy pracodawca zamierza zwolnić, z przyczyn niedotyczących pracowników, określoną liczbę pracowników w określonym czasie. Zgodnie z polskim prawem, procedura zwolnień grupowych jest wymagana, gdy w okresie nieprzekraczającym 30 dni, pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników zamierza zwolnić:
- Co najmniej 10 pracowników, gdy zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- Co najmniej 10% pracowników, gdy zatrudnia od 100 do 299 pracowników,
- Co najmniej 30 pracowników, gdy zatrudnia co najmniej 300 pracowników.
Spis treści:
Pierwszym krokiem jest oficjalne zawiadomienie przedstawicieli pracowników o planowanych zwolnieniach grupowych. Zawiadomienie musi zawierać obowiązkowe informacje. Procedura różni się w zależności od tego, czy w zakładzie pracy funkcjonują związki zawodowe.
Jeżeli w zakładzie pracy nie funkcjonują związki zawodowe, należy zapewnić reprezentację pracowników poprzez wybór przedstawicieli pracowników, jeżeli do tej pory takich nie było.
Następnie należy zawiadomić przedstawicieli pracowników o zamiarze zwolnienia. W praktyce najczęściej odbywa się to na spotkaniu zorganizowanym w tym celu, które powinno odbyć się z odpowiednim wyprzedzeniem, a przedstawicielom należy wręczyć pisemne zawiadomienie o planowanych zwolnieniach.
Uwaga praktyczna - Jeden egzemplarz zawiadomienia przekazujemy przedstawicielom pracowników, drugi pozostawiamy w aktach firmowych z podpisem przedstawicieli i datą odbioru. Jest to obligatoryjny element wymagany przepisami prawa.
Jeżeli w zakładzie pracy funkcjonują związki zawodowe, procedura zawiadamiania jest bardziej złożona. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić spotkanie ze związkami zawodowymi w toku zwolnień grupowych. Pracodawca musi zwołać spotkanie ze związkami zawodowymi, na którym zostaną przedstawione plany dotyczące zwolnień grupowych. Na spotkaniu pracodawca powinien przedstawić przyczyny planowanych zwolnień, liczbę pracowników objętych zwolnieniami, kryteria doboru pracowników do zwolnień oraz informacje o planowanych świadczeniach.
Kolejnym krokiem jest wręczenie pisemnego zawiadomienia. Związki zawodowe muszą otrzymać pisemne zawiadomienie o planowanych zwolnieniach grupowych. Zawiadomienie powinno zawierać szczegółowe informacje dotyczące przyczyn zwolnień, liczby pracowników objętych zwolnieniami, grup zawodowych, do których należą zwalniani pracownicy oraz okresu, w jakim zwolnienia mają być przeprowadzone.
Pracodawca musi przesłać zawiadomienie o planowanych zwolnieniach grupowych do właściwego Powiatowego Urzędu Pracy (PUP). Zawiadomienie powinno być dokonane na piśmie. W zawiadomieniu należy przekazać informacje o przyczynach zwolnień, liczbie zatrudnionych pracowników i grupach zawodowych objętych zwolnieniami, okresie i kolejności przeprowadzenia zwolnień, kryteriach doboru pracowników do zwolnienia i propozycjach rozstrzygnięcia spraw pracowniczych, w tym świadczeń pieniężnych. Ważne, że pracodawca nie musi informować PUPu o sposobie ustalania wysokości tych świadczeń.
Zawiadomienie to daje możliwość przygotowania przez urząd propozycji pomocowych dla pracowników, a w razie konieczności współpracy z pracodawcą w celu zminimalizowania negatywnych skutków zwolnień grupowych na rynku pracy. To bardzo ważny element formalny w procesie zwolnień grupowych.
Kolejnym obligatoryjnym krokiem procesu zwolnień grupowych jest przeprowadzenie konsultacji z przedstawicielami pracowników lub organizacjami związkowymi. Wyniki konsultacji należy udokumentować w formie protokołu z podpisami przedstawicieli.
Pamiętajmy, że konsultacje są obligatoryjnym elementem wymaganym przez prawo. Konsultacje powinny zakończyć się sporządzeniem protokołu, który zawiera wyniki rozmów i ewentualne uwagi związków zawodowych. Protokół z konsultacji jest dokumentem potwierdzającym przeprowadzenie konsultacji i powinien być podpisany przez przedstawicieli związków zawodowych oraz pracodawcę. Związki zawodowe lub przedstawiciele pracowników mają prawo do przeprowadzenia konsultacji z pracodawcą w celu omówienia planowanych zwolnień i zaproponowania alternatywnych rozwiązań, uzgodnienia kolejności zwolnień, przysługujących świadczeń, odpraw itp.
Kolejnym krokiem jest spotkanie ze wszystkimi pracownikami, podczas którego pracodawca udziela informacji na temat planowanych zwolnień grupowych oraz przeprowadzonego spotkania z przedstawicielami pracowników. Na spotkaniu powinny zostać omówione, zarówno przyczyny zwolnień grupowych oraz poruszone informacje o obowiązkowych i dodatkowych świadczeniach pieniężnych, przysługujących pracowników z tytułu zwolnienia.
Pamiętajmy, że spotkanie z pracownikami nie jest formalnie wymagane, ale zalecane dla lepszego poinformowania pracowników i zmniejszenia niepewności. W spotkaniach mogą także uczestniczyć przedstawiciele lokalnego urzędu pracy, którzy przedstawiają dostępne instrumenty pomocowe dla pracowników.
Podobnie, choć nie jest to wymagane przepisami prawa, zaleca się przeprowadzenie indywidualnych rozmów z pracownikami w celu przekazania szczegółowych informacji o planowanych świadczeniach dodatkowych czy uspokojenia obaw pracowników.
Wynikiem konsultacji powinno być ustalenie zasad przeprowadzenia zwolnień grupowych.
Jeżeli konsultacje odbywały się ze związkami zawodowymi, to w określonym terminie zawarte zostaje porozumienie między nimi a pracodawcą. Jeżeli nie jest możliwe zawarcie porozumienia, pracodawca ustala zasady zwolnień grupowych w regulaminie zwolnień grupowych. Jeżeli brak jest związków zawodowych, po uzgodnieniach z przedstawicielami załogi, pracodawca również ustala zasady zwolnień grupowych w regulaminie. regulamin zwolnień grupowych powinien zostać ogłoszony w sposób zwyczajowo przyjęty w przedsiębiorstwie. Informacja o przyjętych ustaleniach i przeprowadzonych konsultacjach powinna zostać również przekazana na piśmie do PUP. O zawiadomieniu Powiatowego Urzędu Pracy należy poinformować przedstawicieli pracowników lub związki zawodowe.
Po zakończeniu wszystkich powyższych kroków, pracodawca może rozpocząć proces wręczania wypowiedzeń umów o pracę. Wcześniej nie można wypowiadać pracownikom umów o pracę w ramach zwolnień grupowych.
Przeprowadzenie zwolnień grupowych wymaga ścisłego przestrzegania przepisów prawa pracy oraz przejrzystej komunikacji z pracownikami i przedstawicielami pracowników. Pracodawcy powinni zadbać o wszystkie formalne aspekty procesu, aby zminimalizować ryzyko prawne oraz zapewnić możliwie łagodny przebieg zwolnień grupowych.
Przygotowując się do zwolnień grupowych, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, aby upewnić się, że wszystkie kroki są zgodne z obowiązującymi przepisami i regulacjami. Prawo pracy należy do specjalizacji naszej kancelarii prawnej. Zapraszamy do kontaktu z adwokatami i radcami prawnymi z naszego zespołu i śledzenia publikacji na naszym blogu.
Chcesz wiedzieć więcej o naszym zespole?
