Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad przepisami regulującymi całkowicie autonomicznie zasady ponoszenia kosztów pojazdu zastępczego, w przypadku poszkodowanego w wypadku lub kolizji, który na czas naprawy swojego pojazdu zmuszony był z niego skorzystać. Problematyka ponoszenia kosztów pojazdu zastępczego była wielokrotnie przedmiotem orzeczeń Sądu Najwyższego. Mimo różnych koncepcji i wysiłków licznych składów orzekających, niestety nie udało się w tym zakresie uzyskać jednolitości orzeczniczej. Kwestia kosztów najmu pojazdu zastępczego budzi do chwili obecnej wiele kontrowersji. Najgorszym zaś jest to, że niejednokrotnie, to poszkodowany finalnie zmuszony jest te koszty ponosić. Ministerstwo Sprawiedliwości, zdaje się, dostrzegło ten problem i zamierza wprowadzić regulacje nakładające na zakład ubezpieczeń obowiązek zapewnienia pojazdu zastępczego. Na jakich dokładnie zasadach? Na jaki okres będzie miał być udostępniany pojazdy zastępczy? Wciąż nie wiadomo.
W tym miesiącu upływają właśnie trzy lata od dnia wydania przez Sąd Najwyższy uchwały w której ustalono zasady wynajmowania samochodów zastępczych, na czas trwania naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku zdarzenia drogowego, z obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej sprawcy zdarzenia (sygn. akt III CZP 20/17). Przez ten okres ubezpieczyciele w mniejszym lub większym stopniu dostosowali się do nowej rzeczywistości związanej z obowiązkiem pełniejszego informowania poszkodowanych o przysługujących im prawach i obowiązkach, związanych z wynajęciem pojazdu zastępczego. W założeniu Sądu Najwyższego wydana uchwała miała ukształtować pewien model działania, który prawidłowo wdrożony winien zakończyć spory o odszkodowania za najem pojazdu zastępczego z OC sprawcy. Ten idealny sposób postępowania, nie brał jednak pod uwagę realiów rynku wynajmu samochodów zastępczych oraz przede wszystkim praktyki zachowania ubezpieczycieli w takich sprawach. Na skutek wydanej uchwały przez Sąd Najwyższy, w orzecznictwie sądów powszechny zauważamy to czego spodziewaliśmy się od samego początku tj. poszkodowani zazwyczaj obciążani są w całości lub w części kosztami wynajęcia pojazdu zastępczego z uwagi na niewypełnienie lub nieprawidłowe wypełnienie szeregu nałożonych na nich obowiązków – naszym zdaniem w sposób niesprawiedliwy i zupełnie nieuzasadniony.
Powyższy niekorzystny trend został już dostrzeżony przez Komisję Nadzoru Finansowego, która jako pierwsza ogłosiła (r)ewolucję w zakresie najmu pojazdów zastępczych, w trakcie trwania naprawy uszkodzonego pojazdu, a także całego procesu likwidacji szkody. W trakcie spotkania Dagmary Wieczorek-Bartczak, Zastępcy Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego z przedstawicielami sektora ubezpieczeń poruszona została kwestia sposobu oraz zasad likwidacji szkody w ramach obowiązkowego ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów. Przedstawiciel Komisji Nadzoru Finansowego podniósł, że potrzebne jest wprowadzenie regulacji dotyczącej najmu pojazdów zastępczych, a która to regulacja będzie tworzona przy współpracy Komisji z Ministerstwem Sprawiedliwości. W trakcie wystąpienia poruszone zostały również założenia nowych regulacji prawnych. Zgodnie z nimi gospodarzem procesu likwidacji ma być każdorazowo zakład ubezpieczeń, a dopiero gdy nie stanie na wysokości zadania, zastosowanie będzie miała tabela ryczałtowa.
Ministerstwo Sprawiedliwości potwierdziło, że prowadzone są prace analityczne i legislacyjne dotyczące uregulowania problematyki odszkodowań w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego udostępnianego poszkodowanemu w związku ze zdarzeniem ubezpieczeniowym objętym obowiązkowym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, kierując w tym zakresie list do Związku Dealerów Samochodów. Z wystąpienia przedstawiciela Komisji Nadzoru Finansowego oraz listu Ministerstwa Sprawiedliwości wiemy, że zakłady ubezpieczeń mają docelowo stać jedynym podmiotem uprawnionym do likwidacji szkody oraz zyskać swoistego rodzaju monopol na holowanie oraz naprawę uszkodzonych pojazdów a także na wynajem pojazdów zastępczych.
Dopiero w następstwie braku możliwości naprawienia szkody przez ubezpieczyciela, Poszkodowany mógłby szukać pomocy u firm zewnętrznych. Trudno powiedzieć kiedy możemy się spodziewać dalszych informacji dotyczących zmian w sposobie likwidacji szkody. Ministerstw Sprawiedliwości zapowiedziało, że projekt ustawy zostanie skierowany do Rządowego Centrum Legislacji do końca drugiego kwartału 2020 roku. Tymczasem na chwilę obecną próżno go jednak szukać zarówno na stronie ww. jednostki jak i na stronie Rady Ministrów czy Sejmu. Będziemy się przyglądać procesowi legislacyjnemu. Wydaje się koniecznym przygotowanie kompleksowej regulacji chroniącej interesy poszkodowanego.
Ma to przy tym niebagatelne znaczenie dla odciążenia sądów, które w chwili obecnej niejednokrotnie „hurtowo” zajmują się tego rodzaju sporami. Najważniejsze jednak aby nowe regulacje były po prostu „życiowe” i dały się szybko i sprawnie stosować w praktyce. Będziemy na bieżąco monitorować prace w Ministerstwie.
Na zakończenie wspomnieć należy o innej regulacji prawnej, która docelowo miała ograniczyć możliwości poszkodowanych w korzystaniu z firm zewnętrznych, a która to ustawa nie doczekała się uchwalenia jej przez sejm. W ubiegłym roku do sejmu wpłynął projekt senackiej ustawy
o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynu niedozwolonego. Jednym z jego celów było wprowadzenie zakazu cesji wierzytelności wynikających z czynów niedozwolonych, a zatem również odszkodowania od sprawcy zdarzenia (ubezpieczyciela).
Proponowana zmiana całkowicie zablokowałaby możliwość np. Bezgotówkowej Likwidacji Szkody – która to nie jest niczym innym jak przeniesieniem (cesją) prawa do odszkodowania na rzecz np. warsztatu naprawczego. Podczas prac w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka do projektu ustawy wpłynęło stanowisko Prezesa Rady Ministrów w którym to w sposób negatywny odniesiono się do proponowanego ograniczenia, odwołując się m. in. do swobody umów czy istniejących już ograniczeń w zbywaniu roszczeń. Ostatecznie dalsze prace nad ustawą nie zostały procedowane zgodnie z zasadą dyskontynuacji prac parlamentu.
Jak zwykle bardzo dziękujemy, że mogliśmy podzielić się z Państwem naszym wpisem. Zachęcamy do śledzenia naszych wpisów. Wspieramy poszkodowanych w wypadkach i kolizjach, reprezentujemy podmioty zajmujące się najmem pojazdów zastępczych. Jesteśmy do Państwa dyspozycji jeśli oczekujecie rzetelnej i fachowej pomocy w tym zakresie.
