Eliza Nowak aplikant adwokacki
- obsługa prawna firm
- upadłości konsumenckie
- reprezentacja i prowadzenie spraw z zakresu prawa rodzinnego
Chcesz wiedzieć więcej o naszym zespole?
W obecnym czasach coraz mniej płatności dokonywanych jest w formie gotówkowej. Z roku na rok, częściej płacimy kartą płatniczą czy dokonujemy przelewów elektronicznych. Formy te stanowią bezgotówkowe formy płatności. Jednak obrót gotówkowy nadal istnieje. Wiele osób, szczególnie starszych, woli płacić gotówką i trzymać ją również „przy sobie”, niż na koncie bankowym.
Przyjrzyjmy się jak obecnie kształtują się limity transakcji gotówkowych i jakie zmiany czekają nas w tej kwestii w niedalekiej przyszłości.
Kwestię limitu transakcji gotówkowych reguluje aktualnie ustawa Prawo przedsiębiorców. Transakcja gotówkowa to nic innego jak rozliczenia finansowe dokonywane pieniędzmi w formie gotówki. Limit transakcji gotówkowych stanowi zatem rodzaj ograniczenia, który określa, jaka najwyższą wartość może osiągnąć taka jednorazowa transakcja. Ograniczenia te wprowadzane są między innymi po to, aby zapobiec wyłudzeniom, praniu brudnych pieniędzy czy unikaniu obowiązku opodatkowania.
Przedsiębiorcy mogą dokonywać między sobą transakcji płatniczych zarówno w formie gotówkowej jak i bezgotówkowej. Decydując się na formę gotówkową, muszą oni mieć jednak na uwadze na obowiązujące limity takich transakcji.
Zgodnie z art. 19 ustawy Prawo przedsiębiorców, dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą będzie następować za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:
Obecnie zatem przedsiębiorcy mogą dokonywać między sobą płatności gotówkowych do kwoty 15.000,00 zł brutto. Uprzednio, do roku 2017, limit ten wynosił 15.000,00 euro. Jeśli zatem dana transakcja między przedsiębiorcami ma przewyższać wskazaną kwotę, należy rozliczyć ją w sposób bezgotówkowy, tak aby nie narazić się na negatywne konsekwencje naruszenia limitu transakcji gotówkowych (szerzej zob. pkt e poniżej).
Co istotne, jak wspomniano, przewidziany limit transakcji dotyczy całkowitej wartości transakcji, bez względu na liczbę płatności dokonanych w ramach tej transakcji. Wartość transakcji jest to zatem całość wierzytelności lub zobowiązań, która jest wyrażona w pieniądzu i wynika z odpłatnej dostawy towaru lub odpłatnego świadczenia usług, określona w umowie zawartej pomiędzy przedsiębiorcami.
Jak wspomniano, omawiany limit dotyczy przedsiębiorców, a zatem ma on zastosowanie do:
c. Limit w transakcjach pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami
Aktualnie, konsument zobowiązany do zapłaty przedsiębiorcy za wykonaną usługę bądź kupiony produkt, może zdecydować, czy zapłaci w formie bezgotówkowej czy gotówkowej. Obecnie, brak jest określonego limitu transakcji gotówkowych w takim przypadku. Sytuacja ta zmieni się jednak od 2024 roku, o czym w dalszej części artykułu.
Należy w tej kwestii pamiętać również, że od 2022 roku przedsiębiorca, który zobowiązany jest do ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy fiskalnej, ma obowiązek umożliwić konsumentowi zapłatę bez użycia gotówki, z wykorzystaniem instrumentu płatniczego, a więc przykładowoz wykorzystaniem terminala płatniczego, na rachunek bankowy przedsiębiorcy lub z wykorzystaniem usługi BLIK.
Obecnie brak jest przepisów wprowadzających limit transakcji gotówkowych pomiędzy dwiema osobami fizycznymi, tj. konsumentami.
Przekroczenie przez przedsiębiorcę tego zakazu wiąże się oczywiście z pewnymi konsekwencjami.
W przypadku, gdy wydatek będzie przekraczał kwotę limitu transakcji gotówkowej tj. 15.000,00 zł, a przedsiębiorca dokona płatności gotówką, nie będzie mógł on zaliczyć zakupu do kosztu uzyskania przychodu. Jeśli jednak przedsiębiorca zaliczył taki zakup do kosztów uzyskania przychodu, wówczas musi on zmniejszyć koszt uzyskania przychodu, lub gdy to jest niemożliwe, zwiększyć przychody. Od powyższego są jednak wyjątki. Kosztem podatkowym nie będą wydatki powyżej 15.000,00 złotych opłacone gotówką, gdy są:
Podstawą zmian, jakie w niedalekiej przyszłości zostaną wprowadzone w życie, jest ustawa z dnia 29 października 2021 roku o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Zmiany te są konsekwencją tzw. Polskiego Ładu. Pierwotnie nowe limity transakcji gotówkowych miały już obowiązywać już od stycznia 2022 roku. Kolejno, zmieniono datę wejścia w życie tych przepisów na 1 stycznia 2023 roku, a ostatecznie zmiany te mają wejść w życie 1 stycznia 2024 roku. Zatem pozostaje dostatecznie dużo czasu, aby się do nich przygotować. Głównym celem wprowadzenia limitów transakcji gotówkowych jest popularyzacja obrotu bezgotówkowego. Płatność bezgotówkowa stanowi również ważne narzędzie w zwalczaniu „szarej strefy”, w tym w przeciwdziałaniu tzw. „praniu brudnych pieniędzy”.
Znowelizowane przepisy ustawy prawo przedsiębiorców zmienią limit transakcji gotówkowych między przedsiębiorcami z kwoty 15.000,00 zł na 8.000,00 zł.
Zatem już od 1 stycznia 2024 roku dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą musi następować za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
Zasadniczą nowością, jaka się pojawi już od 1 stycznia 2024 roku, będzie limit w transakcjach gotówkowych między przedsiębiorcą a konsumentem (osobą prywatną) Zgodnie z przepisami tzw. Polskiego Ładu, do ustawy o prawach konsumenta został dodany art. 7b, który jasno wskazuje, że konsument ma obowiązek dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą (bez względu na liczbę wynikających z niej płatności) przekracza 20.000,00 zł lub równowartość tej kwoty (transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji).
Oznacza to, że jeżeli wartość dokonywanej transakcji pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem przekroczy kwotę 20.000,00 zł, konsument ma obowiązek dokonać zapłaty w formie bezgotówkowej.Nie będzie miało już znaczenia, jakie ustalenia zostały poczynione pomiędzy stronami na skutek zawartej umowy.
W znowelizowanych przepisach nadal nie przewidziano limitu transakcji gotówkowych w relacjach między dwoma konsumentami (osobami prywatnymi). W dalszym ciągu zatem wszelkie transakcje pomiędzy konsumentami mogą odbywać się w formie gotówkowej, bez względu na kwotę tych transakcji.
Celem respektowania zmiany przepisów, ustawodawca wprowadza sankcje za nieprzestrzeganie nowych regulacji. Otóż przedsiębiorca, który od 2024 roku przyjmie zapłatę gotówkową na kwotę powyżej 20.000,00 zł od konsumenta, będzie miał obowiązek wykazania dodatkowego przychodu w działalności gospodarczej. Od kwoty tego przychodu trzeba będzie zapłacić podatek. Oznacza to, że przedsiębiorca, który naruszy ww. limit będzie zobowiązany do zapłaty podwójnego podatku, tj. raz od sprzedaży, drugi raz od dodatkowego przychodu.
W zakresie limitu obowiązującego między przedsiębiorcami (do kwoty 8.000,00 zł), należy mieć na uwadze, że przedsiębiorcy, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą nie będą mogli, począwszy od 1 stycznia 2024 roku, zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatku w tej części,
w jakiej kwota transakcji przekraczająca 8000 zł nie nastąpiła za pośrednictwem rachunku bankowego.
Jeśli jednak przedsiębiorca zaliczy do kosztów uzyskania przychodów kwotę powyżej 8.000,00 zła następnie dokona płatności gotówką, wówczas będzie zobowiązany albo do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodówlub zwiększenia przychodów (aczkolwiek jedynie w przypadku, gdy nie ma możliwości zmniejszenia kosztów).
Wspieramy firmy w codziennym funkcjonowaniu zapewniając bieżące usługi prawne, dlatego zapraszamy do kontaktu:
• telefonicznie, pod nr 32 749 80 50 (fax 32 749 41 14)
• mailowo: kontakt@asiw.pl
• online, za pośrednictwem formularza kontaktowego na stronie https://asiw.pl/kontakt/ lub
• w siedzibie Kancelarii Achtelik Siwka i Wspólnicy Adwokaci i Radcy Prawni sp. p. – Katowice, ul. Wojewódzka 27, od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 17:00.