Do góry

Fundacje rodzinne i najciekawsze orzeczenia podatkowe.

04.12.2024 | Prawo w biznesie

Fundacje rodzinne, są obecnie coraz chętniej stosowanymi w praktyce rozwiązaniami, mającymi na celu zapewnienie sprawnej sukcesji. Jest to rozwiązanie w dalszym ciągu nowe, a jednocześnie przewidujące szereg korzyści podatkowych. Jednak dorobek orzeczniczy, w tym w zakresie interpretacji indywidualnych oraz wyrok sądów administracyjnych, szybko się poszerza. W poniższym wpisie przedstawiamy, naszym zdaniem, jedne z bardziej interesujących orzeczeń dotyczących fundacji rodzinnej.

Dywidenda wypłacona fundacji rodzinnej a zaliczka na podatek

W interpretacji indywidualnej z dnia 8 kwietnia 2024 r., 0111-KDIB1-2.4010.99.2024.2.MK Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał, że w przypadku wypłaty dywidendy dla Fundacji Rodzinnej jako wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka ta nie ma obowiązku pobrania i odprowadzenia do Urzędu Skarbowego zryczałtowanego podatku od wypłaconej dla Fundacji Rodzinnej dywidendy, mimo że sama spółka pozostaje płatnikiem zryczałtowanego podatku, którego obowiązek poboru wynika z art. 26 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor KIS wskazał, że jednym z rodzajów dozwolonej działalności gospodarczej jest przystępowanie przez Fundację Rodzinną do spółek handlowych oraz uczestnictwo w tych spółkach. Oznacza to, że Fundacja Rodzinna ma również prawo do czerpania z tego tytułu korzyści m.in. w postaci uprawnienia do otrzymania dywidendy. Wobec tego otrzymane przez Fundację Rodzinną dywidendy z tytułu posiadanych udziałów lub akcji w spółkach handlowych nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy o CIT osoby prawne, które dokonują wypłat należności z tytułu dywidendy, działają w charakterze płatnika i są zobowiązane do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego w dniu jej wypłaty. Obecnie, przepisy ustawy o CIT nie zawierają regulacji, która wprost zwalniałaby płatnika z ww. obowiązku w przypadku, gdy odbiorcą dywidendy jest Fundacja Rodzinna.

Przyjęcie stanowiska, że pomimo zwolnienia dochodów Fundacji Rodzinnej z dywidendy, spółka kapitałowa wypłacająca na jej rzecz dywidendę jest zobowiązana do poboru i odprowadzenia podatku byłoby niekorzystne dla Fundacji Rodzinnej, bowiem dochody Fundacji Rodzinnej z tytułu dywidend wypłacanych przez spółki handlowe są bowiem zwolnione z CIT. W takim wypadku, aby skorzystać z przysługującego jej zwolnienia, Fundacja Rodzinna byłaby zmuszona do każdorazowego występowania z wnioskami o zwrot nadpłaconego podatku.

W ww. interpretacji wnioskodawca wskazywał dodatkowo, że „w zakresie braku obowiązku poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych z tytułu wypłaty dywidendy należy wskazać na art. 26 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z nim, zryczałtowanego podatku dochodowego, o którym mowa w ust. 1, nie pobiera się, jeżeli podatnicy, wymienieni w art. 17 ust. 1, korzystający ze zwolnienia w związku z przeznaczeniem dochodów na cele statutowe lub inne cele określone w tym przepisie, złożą płatnikowi najpóźniej w dniu dokonania wypłaty należności oświadczenie CIT-5, że przeznaczą dochody z dywidend oraz z innych przychodów z tytułu udziałów w zyskach osób prawnych - na cele wymienione w tym przepisie” – należy jednak zauważyć, że fundacje rodzinne nie zostały wymienione w katalogu podatników, o których mowa w art. 17 ust. 1, zaś Dyrektor KIS nie potwierdził, aby dla braku obowiązku poboru podatku konieczne było złożenie oświadczenia CIT-5, o którym mowa w art. 26 ust. 1a ustawy o CIT.

Wniesienie wierzytelności fundatora o wypłatę zysku spółki zwolnione z opodatkowania

Innym ciekawym przykładem rozstrzygnięcia jest interpretacja indywidualna z dnia 11 kwietnia 2024 roku.

0114-KDIP2-1.4010.30.2024.1.KW, która dotyczyła udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy dokonanie przez Fundatora wniesienia do Fundacji majątku pod tytułem darmym w formie przeniesienia wierzytelności z tytułu wypłaty zaległego zysku ze Spółki oraz dalsza wypłata zysku ze Spółki na rzecz Fundacji w formie pieniężnej lub rzeczowej nie będzie generowało opodatkowania przychodu po stronie Fundacji zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT).

Stan faktyczny przedstawiał się w taki sposób, że fundator będący wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zamierzał wnieść do fundacji rodzinnej pod tytułem darmym wierzytelność posiadaną w stosunku do spółki z tytułu wypłaty zaległego zysku na jego rzecz. W momencie przeniesienia przez fundatora do fundacji wierzytelności o wypłatę zysku, fundacja będzie uprawniona do żądania wypłaty zaległego zysku od Spółki. Jednocześnie fundator wskazał, że rozliczenie Spółki z Fundacją z tytułu wypłaty zaległego zysku będzie mogło nastąpić przez Spółkę rozliczeniem pieniężnym lub w formie rzeczowej.

Wydając rozstrzygnięcie Dyrektor KIS wskazał, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT, fundacja rodzinna jest zwolniona podmiotowo z podatku dochodowego od osób prawnych. Wyjątki od tej reguły zostały zawarte w przepisach art. 6 ust. 6-8 ustawy CIT. W żadnym z tych wyjątków ustawodawca nie przewidział zdarzeń polegających na otrzymywaniu mienia przez fundację rodzinną, zatem - co do zasady - otrzymanie mienia jest dla fundacji rodzinnej zdarzeniem neutralnym podatkowo na gruncie CIT.

W myśl natomiast ww. art. 6 ust. 7 ustawy CIT, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 25, nie ma zastosowania do działalności gospodarczej fundacji rodzinnej wykraczającej poza zakres określony w art. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej. Jak wynika z treści powołanego art. 24r. ust. 1 ustawy CIT, w zakresie w jakim fundacja rodzinna prowadzi działalność gospodarczą wykraczającą poza zakres określony w art. 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2023 r. o fundacji rodzinnej, stawka podatku, o którym mowa w art. 19, wynosi 25% podstawy opodatkowania.

W celu dokonania oceny, czy dana "aktywność" fundacji mieści się w katalogu zawartym w art. 5 ust. 1 pkt 1-8 ustawy o fundacji rodzinnej, należy na wstępie rozważyć, czy można ją w ogóle uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z tym przepisem, działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.

W opisanej sytuacji w wyniku otrzymania przez fundację rodzinną wierzytelności, fundacja nabywa roszczenie do wypłaty dywidendy przyznanej i należnej udziałowcowi (wnioskodawcy).

Należy zauważyć, że zdarzenia polegające na:

  1. otrzymaniu przez fundację wierzytelności (skutkującym nabyciem roszczenia o wypłatę zaległego zysku (dywidendy)) oraz
  2. późniejszym otrzymywaniu przez fundację zaległego zysku,

nie mogą zostać uznane za efekt wykonywania przez fundację działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy - Prawo przedsiębiorców. Brak jest przesłanek, aby utożsamiać ww. zdarzenia (np. właśnie otrzymanie dywidendy) z prowadzeniem przez fundację działalności gospodarczej, do której odnosi się art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej. W konsekwencji, nie znajdzie w tym przypadku zastosowania art. 6 ust. 7 ustawy CIT, wyłączający możliwość skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT.

Jak już wskazano, Fundacje rodzinne podlegają co do zasady zwolnieniu z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT. Wyjątki od tej reguły zostały przewidziane w przepisach art. 6 ust. 6-9 ustawy o CIT, jednak nie obejmują one zdarzeń polegających na otrzymaniu mienia przez fundację rodzinną, w tym w formie darowizny.

Tym samym, zarówno otrzymanie pod tytułem darmym wierzytelności o wypłatę zaległego zysku, jak również późniejsze otrzymywanie przez fundację wypłat tego zysku ze spółki, nie spowodują powstania po stronie fundacji przychodu do opodatkowania, z uwagi na zwolnienie przewidziane w art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy CIT. Do powyższych zdarzeń nie znajdzie zastosowania żadne z wyłączeń wskazanych w przepisach art. 6 ust. 6-8 ustawy.

Zatem w przypadku podjęcia przez zgromadzenie wspólników uchwały o zmianie sposobu przeznaczenia zysków z lat ubiegłych poprzez przeznaczenie ich do wypłaty wspólnikom w ramach prawa do dywidendy, a wierzytelność z tego tytułu zostanie wniesiona do fundacji, to zysk wypłacony fundacji będzie zwolniony z opodatkowania. W efekcie, powyższe może stanowić alternatywę dla wnoszenia do fundacji rodzinnej udziałów w spółce, a  przedmiotem darowizny będzie mogła być przykładowo sama wierzytelność – roszczenie o wypłatę zysku.

Cesja wierzytelności z tytułu pożyczek może być opodatkowane stawką sankcyjną

Kolejne, warte zwrócenia uwagi zagadnienie, dotyczy sytuacji, w której do fundacji rodzinnej wniesione zostają przez fundatora udziały bądź ogół praw i obowiązków w spółkach kapitałowych bądź osobowych, a następnie w drodze cesji fundacja rodzinna nabędzie wierzytelność o zwrot pożyczek, jakie udzielone zostały przez fundatora lub osoby mu najbliższe tymże spółkom kapitałowym i osobowym, w których fundacja jest już wspólnikiem.

Zadane pytanie zmierzało do ustalenia, czy przeniesienie wierzytelności o zwrot pożyczek stanowić będzie dopuszczalną działalność gospodarczą, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o fundacji rodzinnej i wobec tego, do dochodów Fundacji Rodzinnej z tytułu takiej działalności nie znajdzie zastosowania art. 24r ustawy o CIT, a Fundacja Rodzinna będzie w powyższym zakresie zwolniona spod opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT?

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 29 grudnia 2023 r., 0111-KDIB1-2.4010.317.2023.2.DP wskazał, że stosownie do przytoczonego powyżej art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o fundacji rodzinnej, fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek:

  1. spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
  2. spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
  3. beneficjentom.

Czym innym jednak jest udzielenie pożyczki, a czym innym przejęcie wierzytelności o zwrot pożyczki w drodze umowy cesji.

Wskazano, że artykuł 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o fundacji rodzinnej wyraźnie wskazuje, że fundacja rodzinna może wykonywać działalność w zakresie udzielania pożyczek. A zatem to fundacja rodzinna powinna być podmiotem udzielającym pożyczki. Przejęcie przez fundację (w formie cesji tj. przelewu wierzytelności) wierzytelności o zwrot pożyczek wraz z odsetkami przysługujących fundatorowi lub osobom mu najbliższym względem spółek nie jest równoznaczne z udzieleniem pożyczki.

Nabycie wierzytelności pożyczkowych nie jest tym samym zdarzeniem, jakim jest udzielenie pożyczek. Bez znaczenia pozostaje cywilistyczny skutek takiej czynności powodujący, że na nabywcę wierzytelności przechodzi ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi (wstępuje on w miejsce wierzyciela).

Artykuł 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o fundacji rodzinnej, jako bezpośrednio wpływający na normę art. 6 ust. 1 pkt 25 (w zw. z art. 6 ust. 7) ustawy o CIT., która dotyczy zwolnienia podatkowego musi być interpretowany ściśle (literalnie), podobnie jak wszystkie przepisy o takim charakterze.

Gdyby ustawodawca dopuszczał możliwość uwzględnienia w ramach dozwolonej dla fundacji działalności gospodarczej, działalność polegającą na nabywaniu wierzytelności pożyczkowych byłoby to wyraźnie stwierdzone w ustawie. Nie budzi więc wątpliwości, że działalność fundacji w tym zakresie, w szczególności skutkująca osiąganiem dochodów w związku ze spłatą pożyczki (odsetek), nie podlega zwolnieniu od podatku dochodowego od osób prawnych na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 w zw. z art. 6 ust. 7 ustawy o CIT.

Potwierdzenie, że nabywcy wierzytelności pożyczkowych nie można uznać za podmiot udzielający pożyczek wynika również z orzecznictwa sadów administracyjnych - przykładowo w prawomocnych wyrokach WSA w Warszawie z dnia 2 czerwca 2015 r. sygn. akt III Sa/Wa 2960/14 oraz z dnia 15 maja 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 3341/16.

Powyższa działalność będzie stanowić działalność wykraczającą poza zakres określony w art. 5 ust. 1 pkt 5 ustawy o fundacji rodzinnej, zatem nie będzie korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT i w związku z tym będzie opodatkowana jako wykraczająca poza dopuszczalny zakres działalności fundacji rodzinnej. Rozstrzygnięcie w tym zakresie wynika bowiem z faktu, że nabywanie roszczeń o zwrot pożyczek stanowi przejaw działalności gospodarczej.

Co więcej, tę niekorzystną interpretację potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 19 kwietnia 2024 r. sygn. I SA/Kr 245/24).

Darowizna wierzytelności z tytułu pożyczek zwolniona z opodatkowania

Zgoła odmienne stanowisko wyrażone zostało w interpretacji indywidualnej z dnia 26 kwietnia 2024 r., 0114-KDIP2-1.4010.166.2024.1.KW, w treści której Dyrektor KIS uznał, otrzymanie przez fundację rodzinną w darowiźnie od fundatora wierzytelności z tytułu pożyczki powoduje u fundacji rodzinnej powstanie dochodu, który jest zwolniony z opodatkowania na mocy art. 6 ust. 1 pkt 25 Ustawy CIT.

Jakiekolwiek opodatkowanie fundacji rodzinnej na etapie nieodpłatnego gromadzenia mienia przez fundację doprowadziłoby do sprzecznego z celem przepisów Ustawy o fundacji rodzinnej kilkukrotnego opodatkowania środków, które już wcześniej podlegały obciążeniom fiskalnym u beneficjenta.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 Ustawy o fundacji rodzinnej "Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej."

Zgodnie z art. 17 Ustawy o fundacji rodzinnej "Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł."

Mienie przez fundację rodzinną może być zatem gromadzone w dwóch opcjach, albo nabywane tytułem darmym od fundatora lub osób z nim powiązanych, tj. mienie wnoszone na fundusz założycielski, darowizny oraz spadek, albo mienie nabywane przez fundację rodzinną odpłatnie od wszelkich podmiotów w tym także od fundatora i podmiotów z nim powiązanych.

Pamiętaj! Niestanowiące działalności gospodarczej działania podejmowane przez fundacje rodzinne korzystają ze zwolnienia z CIT.

Należy wyjaśnić, że działalność fundacji rodzinnej należy podzielić na:

  1. działalność statutową, która występuje w każdej fundacji rodzinnej - polega ona na gromadzeniu mienia, zarządzaniu nim i wykonywaniu świadczeń na rzecz beneficjentów; oraz
  2. działalność gospodarczą; tu można wyróżnić
  3. określoną w art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej - dozwoloną działalność gospodarcza podlegającą zwolnieniu z CIT oraz,
  4. pozostałą działalność gospodarczą poza art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej - opodatkowaną.

Przepisy nie nakładają na fundacje rodzinne obowiązku prowadzenia działalności gospodarczej. Zatem fundacja rodzinna może poprzestać na gromadzeniu mienia wyłącznie tytułem darmym od fundatora, lub podmiotów z nim powiązanych i zarządzaniu tym mieniem.

Oznacza to, że fundacja rodzinna może nie wykonywać w ogóle działalności gospodarczej a jedynie ograniczyć się do nabywania mienia nieodpłatnie w trzech formach tytułem:

  1. mienia wnoszonego na fundusz założycielski,
  2. mienia darowanego oraz,
  3. mienia nabytego tytułem spadku.

Fundacja zobowiązana z mocy prawa jest także do zarządzania mieniem fundacji rodzinnej. Przychód uzyskany przez fundację rodzinną, który ma być przeznaczony na realizację celów tej fundacji, nie jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku CIT. W momencie wniesienia przez fundatora środków do fundacji rodzinnej, wkład ten nie będzie związany z obciążeniami podatkowymi. Wniesienie przez fundatora do fundacji rodzinnej w formie umowy darowizny  wierzytelności z tytułu udzielonej pożyczki będzie zatem czynnością neutralną podatkowo.

Wydaje się, że różnica w stanowiskach wyrażonych w dwóch przytoczonych powyżej interpretacjach indywidualnych może wynikać ze specyfiki prowadzonej działalności w zakresie udzielania pożyczek, gdyż w pierwszym z opisywanych przypadków, pożyczki udzielane przez fundatora przybrały charakter zorganizowany i ciągły, charakterystyczny dla prowadzenia działalności gospodarczej, zaś w drugim z przykładów, pożyczki miały charakter jednostkowy co powodowało, że otrzymanie wierzytelności w drodze darowizny wpisywało się w definicję gromadzenia mienia, nie spełniało zaś przesłanki prowadzenia działalności gospodarczej. Tak istotna rozbieżność w stanowiskach nakazuje jednak zachowanie szczególnej ostrożności.

Wniesienie przedsiębiorstwa do fundacji rodzinnej traktowane jako transakcja zbycia przedsiębiorstwa i nie podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wątpliwości podatników budziła również kwestia, czy wniesienie całego majątku związanego z prowadzoną jednoosobową działalnością gospodarczą do fundacji rodzinnej - w świetle art. 6 pkt 1 ustawy - nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 26 kwietnia 2024 r. 0112-KDIL3.4012.174.2024.1.AK potwierdził prawidłowość tego stanowiska.

Wskazał, że przepis art. 6 ustawy o VAT wskazuje na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy. Są w nim wskazane czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszczące się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług, z uwagi jednak na stosowne wyłączenie, czynności te nie podlegają opodatkowaniu. I tak, na mocy art. 6 pkt 1 ustawy: „Przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa”.

Pamiętaj! W przypadku, gdy przedmiotem transakcji jest zbycie przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa, czynność ta nie podlega przepisom ustawy.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do pojęcia "dostawy towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania przedmiotem jak właściciel, np. sprzedaż, zamianę, darowiznę, nieodpłatne przekazanie, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej.

Podkreślenia wymaga, że ze względu na szczególny charakter przepisu art. 6 pkt 1 ustawy, powinien on być interpretowany ściśle, co oznacza, że ma zastosowanie wyłącznie w przypadku zbycia (a zatem wszelkich czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel) przedsiębiorstwa (w rozumieniu Kodeksu cywilnego) lub zorganizowanej jego części, zdefiniowanej w art. 2 pkt 27e ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o fundacji rodzinnej fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców tylko w zakresie:

  1. zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
  2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
  3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
  4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
  5. udzielania pożyczek:
  6. spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
  7. spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
  8. beneficjentom;
  9. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
  10. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
  11. gospodarki leśnej.

Z cytowanych przepisów ustawy o fundacji rodzinnej wynika, że fundacja rodzinna tworzona jest w celu gromadzenia majątku rodzinnego przedsiębiorstwa, zarządzania nim oraz zabezpieczenia potrzeb finansowych beneficjentów tej fundacji. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji, dodatkowo przepisy ustawy o fundacji rodzinnej określają również zakres, w jakim fundacja może prowadzić działalność gospodarczą.

Zatem, w sytuacji wykonywania czynności wpisujących się w definicje dostawy towarów czy świadczenia usług - w rozumieniu art. 5 ustawy o VAT - w tym również w zakresie zbywania mienia, gdy fundacja będzie dokonywała tych czynności w sposób ciągły dla celów zarobkowych, bez względu na cel czy rezultat tej działalności, będzie uznana za podatnika prowadzącego działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, co oznacza, że najistotniejsze dla badanej kwestii jest ustalenie, czy przenoszony majątek stanowi na tyle zorganizowany kompleks praw, obowiązków i rzeczy, że zdolny jest do realizacji zadań gospodarczych przypisywanych przedsiębiorstwu. Przedsiębiorstwo, w rozumieniu powyższego przepisu, powinno więc łączyć mienie w funkcjonalnie zorganizowane przedsięwzięcie gospodarcze, a nie tylko stanowić zgromadzone niematerialne i materialne składniki stanowiące sobą przedsiębiorstwo w przedstawionym znaczeniu przedmiotowym.

W omawianym przypadku intencją fundatora było, aby w przypadku wniesienia całego majątku związanego z prowadzoną jednoosobową działalnością gospodarczą do fundacji rodzinnej fundacja kontynuowała działalność gospodarczą polegającą na wynajmie lub wydzierżawieniu w taki sam sposób, w jaki dotychczas fundator ją prowadził. Po wniesieniu nieruchomości do fundacji rodzinnej miała ona kontynuować dotychczasową działalność gospodarczą w niezmienionym kształcie i zakresie w postaci wynajmu lub wydzierżawienia ww. nieruchomości. Przy czym zasadniczym aktywem, składającym się na wartość przedsiębiorstwa, były przedmiotowe nieruchomości oraz zawarte umowy najmu i dzierżawy.

Dyrektor KIS w konsekwencji uznał, że wniesienie całego majątku związanego z prowadzoną przez fundatora jednoosobową działalnością gospodarczą do fundacji rodzinnej - w świetle art. 6 pkt 1 ustawy - nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy jednak pamiętać, że o tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa (sprzedaż, darowizna itp.) decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik obowiązany jest do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

 Aby można było uznać, że przedmiotem dokonywanej czynności jest przedsiębiorstwo, to przedmiotem tym muszą być objęte bezwzględnie te elementy, które umożliwią kontynuowanie działalności gospodarczej. Nie można w tym zakresie formułować jednoznacznych, uniwersalnych wzorów czy kryteriów. Będą się one zmieniały przy każdej dokonywanej czynności, a okoliczności konkretnego przypadku stanowią podstawę oceny, czy przedmiotem czynności prawnej jest przedsiębiorstwo czy też nie. Tym samym, ocena czy doszło do zbycia przedsiębiorstwa jest możliwa w sytuacji, kiedy miarodajne będzie ustalenie, czy zbyto minimum środków bez których kontynuowanie przez nabywcę działalności gospodarczej realizowanej przed zbyciem nie jest możliwe.

Autorzy

Daria Legierska
adwokat

  • obsługa Klientów biznesowych Kancelarii z branży budowlanej
  • Kontrole podatkowe oraz doradztwo podatkowe
  • prowadzenie spraw sądowych z zakresu prawa pracy, w tym zbiorowego prawa pracy oraz prawa cywilnego i zobowiązań
  • kompleksowe rozwiązania prawne z zakresu prawa pracy dla spółek handlowych, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych oraz podmiotów sektora publicznego
  •  sprawy o odszkodowanie i zadośćuczynienie

Chcesz wiedzieć więcej o naszym zespole?

Sprawdź nasz zespół tutaj…

Czytaj też

Fundacja rodzinna – podstawowe informacje.

11.07.2024
W 2022 roku, 830 tysięcy firm rodzinnych odpowiadało za około 18% PKB w Polsce, a ich potencjał ciągle rośnie. Jednocześnie coraz więcej z nich planuje przeprowadzić sukcesję w przeciągu kilku najbliższych lat. Zauważając skalę i wzrostową tendencję tego zjawiska, ustawodawca…

Zasady opodatkowania fundacji rodzinnej oraz wypłat na rzecz beneficjentów w świetle ustawy.

05.11.2024
Fundacja rodzinna cieszy się dzisiaj wyjątkowym zainteresowaniem z tego powodu, że przewidziano dla niej bardzo korzystne zasady opodatkowania. Poniżej przyjrzymy się zasadom opodatkowania podatkiem CIT przychodów uzyskiwanych przez fundację rodzinną oraz podstawowym zasadom opodatkowania wypłat na rzecz beneficjentów. Krótko wspomnę także…

Koszty przekształcenia JDG w spółkę z o.o. Ile kosztuje przekształcenie w spółkę? Czy warto przekształcić firmę w spółkę?

25.10.2023
Przekształcenie JDG w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością może być strategicznym krokiem dla przedsiębiorców dążących do rozwoju swojego biznesu. Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej ma swoje zalety, do których należą pełna kontrola nad przedsiębiorstwem i szybkość podejmowania decyzji. Niemniej istnieje wiele argumentów…