Mający miejsce w ostatnich dekadach wzrost poziomu emigracji ekonomicznej w ramach Unii Europejskiej, wiąże się również z licznymi przypadkami, kiedy tylko jeden z małżonków opuszczał kraj w celach zarobkowych, natomiast drugi małżonek wraz z dziećmi pozostawał w Polsce. Jednak nierzadko rozbicie życia rodziny na dwa państwa prowadziło do jej rozpadu, a przebywający poza granicami kraju rodzic uchylał się od wsparcia finansowego pozostawionych w Polsce dzieci. Dlatego też koniecznym stało się wprowadzenie instrumentów pozwalających na ułatwienie egzekucji alimentów od niesumiennego rodzica gdy ten zamieszkuje za granicą. Jak więcej egzekwować alimenty za granicą – w unii europejskiej?
W tym celu do ustawodawstwa unijnego wprowadzono Rozporządzenie Rady (WE) NR 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, a obowiązujące od dnia 18 czerwca 2011 roku. Jednakże same przepisy Rozporządzenia nie ustanawiają obowiązku opłacania alimentów na rzecz dzieci – najpierw należy zainicjować procedurę krajową, której efektem będzie zobowiązanie rodzica do uiszczania na rzecz dziecka alimentów w określonej wysokości. Dopiero w dalszej kolejności możliwe będzie wystąpienie z wnioskiem o egzekucję alimentów z zagranicy.
Procedura krajowa będzie składała się zatem z dwóch etapów: uzyskania tytułu wykonawczego oraz złożenie wniosku o egzekucję alimentów zagranicznych.
W celu egzekucji alimentów od osoby mieszkającej za granicą pierwszym krokiem jest uzyskanie tytułu wykonawczego w kraju. Tytułem wykonawczym będzie orzeczenie zasądzające alimenty, tj. wyrok lub postanowienie,albo ugoda sądowa opatrzone klauzulą wykonalności. Przed złożeniem wniosku o egzekucję alimentów za granicą będzie również konieczne uzyskanie z sądu, który wydał wyrok (lub przed którym została zawarta ugoda), odpisu wyroku alimentacyjnego lub ugody w formie przeznaczonej do wysyłki za granicę (z poświadczeniem dat prawomocności i wykonalności) oraz wyciągiem z tego aktu w języku polskim i w języku państwa w którym zamieszkuje dłużnik (tj. rodzic niepłacący alimentów), wydanym zgodnie z Załącznikiem I do Rozporządzenia nr 4/2009 (dla orzeczeń wydanych po dniu 18 czerwca 2011 roku oraz powództw wniesionych z tą datą) lub Załącznikiem II (dla orzeczeń wydanych do 18 czerwca 2011 roku).
Dopiero po uzyskaniu tytułu wykonawczego (wyroku zasądzającego alimenty) można rozpocząć przygotowanie wniosku o egzekucję alimentów zagranicznych. Na kompletny wniosek o egzekucję alimentów składają się:
Niektóre sądy mogą jednak wymagać przedłożenia dodatkowych załączników, jak na przykład oryginału zupełnego odpisu aktu urodzenia dziecka czy zaświadczenia o zarobkach rodzica itd. Z kolei w zależności od kraju pobytu dłużnika mogą być również wymagane jeszcze inne dokumenty (np. pełnomocnictwo upoważniające organ zagraniczny do prowadzenia egzekucji świadczeń alimentacyjnych – w przypadku Czech, Niemiec i Francji).
Wniosek wraz z załącznikami składa się do sądu okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela alimentacyjnego ( wierzycielem alimentacyjnym jest w tym przypadku dziecko). Sąd, po weryfikacji wniosku, przesyła przedłożone dokumenty do właściwego organu wezwanego w kraju pobytu dłużnika (na terenie UE). Organ ten sprawdza wniosek pod kątem formalnym, a następnie rozpoczyna postępowanie egzekucyjne alimentów na rzecz dziecka zgodnie z przepisami krajowymi państwa pobytu dłużnika (rodzica zobowiązanego do zapłaty alimentów na rzecz dziecka).
Na dzień dzisiejszy postępowanie oparte na Rozporządzeniu nr 4/2009 pozwala na egzekucję alimentów także w Wielkiej Brytanii. Jednak z uwagi na zainicjowanie procedury opuszczania Unii Europejskiej przez Zjednoczone Królestwo, czyli tzw. Brexit, przepisy Rozporządzenia będą stosowane do dnia 31 grudnia bieżącego roku. Po tej dacie, wnioski o egzekucję alimentów będzie należało składać w trybie Konwencji o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzonej dnia 20 czerwca 1956 r. w Nowym Jorku.
Wyżej opisaną procedurę związaną z egzekucją alimentów od rodzica zamieszkującego poza granicami kraju może przeprowadzić rodzic sprawujący opiekę nad dzieckiem (w imieniu dziecka), niemniej nieodzowne może okazać się wsparcie adwokata lub radcy prawnego. Wsparcie prawne profesjonalnego pełnomocnika i zaangażowanie kancelarii adwokackiej w procedurę egzekucji alimentów zagranicznych na pewno pozwoli przyspieszyć postępowanie, co jest bardzo istotne mając na względzie częstą trudną sytuację finansową rodzica samotnie wychowującego dziecko.
Dziękujemy, że przeczytałeś nasz artykuł. Jeśli masz problem z egzekucją alimentów za granicą – skontaktuj się z nami. Prawnicy Kancelarii prowadzą sprawy rodzinne i alimenty.