Wielokrotnie w toku świadczenia obsługi prawnej dla firm – klientów kancelarii prawnej - spotykaliśmy się z pytaniami, czy prezes zarządu jednoosobowej spółki z o.o., w której jest także jedynym wspólnikiem, może w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego wykonywać czynności związane z funkcją prezesa zarządu bez obawy o utratę tego zasiłku? To pytanie otwiera także kilka innych zagadnień, a mianowicie:
- kiedy przedsiębiorcy przysługuje zasiłek macierzyński?
- czy można prowadzić działalność gospodarczą w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego?
- co w sytuacji gdy przedsiębiorca jest jednocześnie etatowym pracownikiem?
Przedsiębiorca może skorzystać z zasiłku macierzyńskiego, o ile odprowadza składki na ubezpieczenie chorobowe. Należy jednak pamiętać, iż zgodnie z przepisami o ubezpieczeniach społecznych, przedsiębiorca obowiązkowo podlega ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, wydatkowemu oraz zdrowotnemu, natomiast odprowadzanie składek chorobowych jest dobrowolne.
Zatem by matka prowadząca działalność gospodarczą mogła skorzystać z zasiłku macierzyńskiego musi zgłosić się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Nie jest wymagane do uzyskania tego świadczenia jakiś okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek przysługuje od pierwszego dnia podlegania ubezpieczeniu chorobowemu.
Na potrzeby ubezpieczeń społecznych za przedsiębiorcę uznawany jest także wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a także wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i partnerskich. Zatem jedyna wspólniczka spółki z o.o., o ile nie podlega ubezpieczeniom z innego tytułu (o tym niżej), będzie także uprawniona do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli zgłosiła się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.
Aktualne stanowisko ZUS oraz przeważającej części sądów uznaje za jedynego wspólnika, w konsekwencji przedsiębiorcę, również wspólnika, który posiada taką większość udziałów w spółce, że udziały pozostałych wspólników są iluzoryczne.
Przykład:
W przypadku, gdy w spółce z o.o. mamy wprawdzie dwóch wspólników, niemniej jeden ma 95% udziałów a drugi 5% to dla ZUS wspólnik posiadający 95% udziałów traktowany jest jako przedsiębiorca w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniach społecznych.
Zasiłek macierzyński należy odróżnić od urlopu macierzyńskiego, z którego korzysta pracownica, co jest warunkiem otrzymania zasiłku. W przypadku przedsiębiorcy zasiłek przysługuje niezależnie od tego, czy w okresie jego pobierania dalej prowadzi działalność gospodarczą, czy w części lub w całości poświęca się wychowaniu dziecka. Nie ma żadnych przeszkód, by w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego prowadzić działalność gospodarczą. Nie grozi to utratą prawa do zasiłku, jak to jest np. przy wykonywaniu pracy zarobkowej w czasie pobierania zasiłku chorobowego. Analogiczne uregulowanie, odnoszące się do zasiłku macierzyńskiego nie istnieje. Łatwo wyobrazić sobie, że młoda mama nie może pozwolić sobie na zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ np. prowadzi salon kosmetyczny i zatrudnia pracowników. Z drugiej strony nie ma przeszkód, by w tym okresie zawiesić działalność gospodarczą po spełnieniu pewnych warunków.
Przenosząc to na grunt prezesa zarządu spółki, będącej jednocześnie jedynym jej wspólnikiem, dozwolone jest, by w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego, prowadziła ona dalej sprawy spółki, reprezentowała ją, zawierała umowy itp.
Należy także pamiętać, iż w przypadku korzystania z zasiłku macierzyńskiego zmianie ulega tytułu ubezpieczenia. W tym okresie mamy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu
z tytułu pobieranego zasiłku. Płatnikiem tych składek jest ZUS. Ubezpieczona będzie zatem musiała odprowadzać składki zdrowotne. Dobrowolnie jednak będzie mogła opłacać także składki emerytalno-rentowe z innych tytułów
Niejednokrotnie zdarza się, że osoba zatrudniona na etacie równolegle prowadzi działalność gospodarczą. Pracownik podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu, wypadkowemu i zdrowotnemu. Jeżeli pracownik otrzymuje co najmniej minimalne wynagrodzenie, to wówczas podlega ubezpieczeniom obowiązkowym tylko jako pracownik. Wtedy składki społeczne z tytułu prowadzonej działalności są dobrowolne (obowiązkowa jedynie zdrowotna),
a to oznacza, że taki pracownik-przedsiębiorca nie może się zgłosić dobrowolnie do ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzonej działalności. Skutkuje to tym, że taka osoba otrzyma zasiłek macierzyński tylko z tytułu umowy o pracę.
W razie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu pracy, kobieta prowadząca jednocześnie działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniu także z tego tytułu. Wtedy może zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego, co spowoduje że otrzyma zasiłek macierzyński z dwóch tytułów.
Jako pracownik kobieta będzie korzystać z urlopu macierzyńskiego. Natomiast nie ma przeszkód, by w tym okresie równolegle prowadziła swoją działalność gospodarczą lub pełniła obowiązki prezesa zarządu w spółce, w której jest jedynym wspólnikiem.
Odrębną kwestią jest zatrudnianie przez jednoosobową spółkę z o.o. na podstawie umowy o pracę prezesa jej zarządu, będącego jedynym wspólnikiem w celu uzyskania przez niego wyższych świadczeń, poprzez odpowiednie ułożenie stosunku pracy. Pojawia się tu problem pozorności stosunku pracy, niemniej nie jest to przedmiotem niniejszego artykułu.
Adwokaci i radcy prawni naszej kancelarii prawnej w Katowicach świadczą kompleksowe usługi prawne dla przedsiębiorców oraz klientów indywidualnych w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Prawnicy kancelarii reprezentują klientów w toku postępowań odwoławczych – odwołania od decyzji ZUS, w tym reprezentacja przed sądami w sprawach roszczeń względem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Jeśli potrzebujecie Państwo konsultacji w zakresie prawa pracy, zachęcamy do kontaktu.
Chcesz wiedzieć więcej o naszym zespole?
